توسط : معماری ساختمان علم و هنر طراحی ساختمان‌ها و سایر سازه‌های فیزیکی می‌باشد. درحقیقت، شامل طراحی کل محیط از سطح کلان شهرسازی، طراحی شهری تا سطح خرد ساخت و ساز و گاهی مبلمان است که تحت تأثیر عوامل بسیاری قرار می‌گیرد. در ادامه مجله سازه به معرفی چند مورد از مهمترین عوامل تاثیر گذار در این صنعت خواهد پرداخت. برای کسب اطلاعات بیشتر درخصوص کاربرد معماری در صنعت ساختمان با ما همراه باشید.
توده گذاری و جانمایی فضاهای داخلی
منظور توده گذاری یا جانمایی فضا همان لکه‌گذاری پلان معماری است که درواقع فرآیندی است که طی آن بخش‌های اصلی یک ساختمان مشخص خواهد شد. هر ساختمان مسکونی شامل بخش‌های مختلفی است که عبارتند از:
فضاهای عمومی مثل سرویس بهداشتی و پذیرایی
فضاهای خدماتی مانند آشپزخانه
فضاهای ارتباطی مثل پله و آسانسور
فضاهای خصوصی همچون حمام و اتاق‌خواب
فضاهایی مثل اتاق نشیمن
در گام اول لکه‌گذاری پلان ساختمان‌های مسکونی باید مشخص شود که هر یک از فضاهای فوق در کدام قسمت ساختمان قرار می‌گیرند. این مسئله با توجه به و ابعاد زمین و موقعیت قرارگیری آن متفاوت خواهد بود. به‌عنوان مثال، طراحی ساختمان در زمین‌های جنوبی، شمالی و زمین‌هایی که سرنبش خیابان قرار دارند، کاملا متفاوت است.
در واقع جانمایی فضاهای داخلی در ساختمان، برای بهره برداری کامل از نور خورشید استفاده می‌شود و معمولا به صورتی طراحی می‌شود که ساختمان بیشترین مقدار جذب نور را داشته باشد. البته این مسئله در طراحی ساختمان‌های شمالی ساده‌تر است. زیرا سالن پذیرایی و آشپزخانه در سازه شمالی مشرف به حیاط طراحی شده و اتاق خواب‌ها با رنگ و تهویه مناسب و درصورت امکان با ساخت نور گیر جهت جذب بیشتر نور طراحی می‌شوند.
در ساختمان جنوبی، این امر به تجربه و تامل بیشتری نیاز دارد. زیرا نورگیری از هر دو جهت شمال و جنوب است. در این ساختمان‌ها، فضاهای عمومی از جمله پذیرایی و اتاق نشیمن، مشرف به حیاط و در انتهای نقشه قرار گرفته و اتاق خواب‌ها مشرف به خیابان و در ضلع جنوبی طراحی می‌شوند.
کنترل نور در معماری ساختمان
شدت تابش آفتاب، شرایط ساختمان‌های روبرو و بافت فرهنگی و اجتماعی در طراحی نمای ساختمان مسکونی و نمای داخلی بسیار اهمیت دارد. زیرا باید باید با توجه به مکان ساختمان بتوان کنترل نور را به بهترین نحو طراحی نمود. جالب است بدانید که همانطور که نور طبیعی می‌تواند باعث افزایش کیفیت فضای داخلی ساختمان شود، نور بیش از حد هم ممکن است آزار دهنده باشد.
بنابراین نور ساختمان باید با اصول خاصی تعیین گردد. به عنوان مثال در طراحی داخلی پذیرایی و نشیمن باید به نور طبیعی بصورت مستقیم دسترسی داشت. درحالیکه برای سایر مناطق خانه مانند اتاق خواب‌ها نباید میزان نور بیش از حد باشد. زیرا کنترل دما و عایق‌بندی حرارتی یکی از مشکلات نورگیری اتاق خواب‌ها با پنجره‌های بزرگ است و البته برخی از افراد تمایلی ندارند که اتاق خوابشان دارای پنجره‌های بزرگ باشد.
نور زیاد در اتاق نشیمن که تلویزیون در آن قرار دارد، مشکلات خاصی را ایجاد می‌کند که چنانچه بر اساس اصول طراحی ساختمان میزان نور آن تنظیم شده باشد، این مسئله قابل حل است. در آشپزخانه نور زیادی لازم است اما نور مستقیم می‌تواند آزاردهنده باشد.
بنابراین حین طراحی ساختمان مسکونی نیاز است تا تدابیری جهت کاستن شدت مستقیم نور خورشید اندیشیده شود. اجاق گاز و وسایل پخت و پز برقی در آشپزخانه تولید گرمای زیادی دارند و نور مستقیم خورشید هم به این گرما دامن خواهد زد، بنابراین این موضوع باید مورد توجه کارشناسان طراحی ساختمان واقع شود.
سایر موارد موثر بر معماری ساختمان
عوامل دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند بر معماری سازه تأثیر بگذارند که در ادامه به برخی از آنها خواهیم پرداخت.
– فضای طبیعی: مناظر اطراف ساختمان از جمله منابع آبی، گیاهان، درختان و سایر موارد بر طراحی ساختمان موثر است.
– فضای فیزیکی: اقلیم،شرایط آب و هوایی، شرایط جغرافیایی و وضعیت زمین می‌توانند بر سبک طراحی ساختمان و نوع مصالح و تجهیزات مورد نیاز تأثیر بگذارد.
– محیط اجتماعی: فرهنگ و شرایط اجتماعیموجود در محل ساختمان نیز بر طراحی آن موثرند. به عنوان مثال سلایق و علایق شهروندان، میزان تقاضا و نیاز، الگوهای معماری رایج، رسوم و آداب مردم از جمله نکاتی است که معمار باید قبل از طراحی بدان‌ها توجه نماید.
– فناوری: تکنولوژی ساخت، مصالح ساختمانی، سیستم‌های نورپردازی، سیستم‌های گرمایش و سرمایش، سیستم‌های امنیتی و سایر پیشرفت‌های علمی و فناوری در زمینه‌های مختلف می‌توانند بر طراحی ساختمان و تأثیرات آن تأثیر بگذارد.
قوانین ساخت: مقررات ساخت و ساز و حتی قوانین محلی نیز بر طراحی سازه و مصالح و تجهیزات بکار رفته موثرند.
نیاز مالکان: هر مالک ممکن است نیاز متفاوتی در ساختمان خود داشته باشد، از جمله نیازهای فردی، اجتماعی، تفریحی، ورزشی، آموزشی، بهداشتی و غیره که همگی می‌توانند بر طراحی ساختمان و تأثیرات آن تأثیر بگذارند.
ارزش هنری و تاریخی: ارزش هنری و تاریخی یک ساختمان نه تنها بر طراحی معماری آن اثر خواهد داشت بلکه در برخی مواقع ممکن است بواسطه ارزش تاریخی یا هنری مکان، امکان بازسازی یا نوسازی را در آن محل نداشته باشید.
سخن پایانی
در این مقاله درخصوص معماری ساختمان و نحوه طراحی آن صحبت شد. در این راستا به عواملی که می‌توانند بر آنها موثر باشند پرداخته شد. به گزارش مجله سازه توده گذاری، تعیین شدت نور و بسیاری دیگر از موراد مختلفی وجود دارند که توجه به آنها به یک معماری بسیار منحصربفرد و جذاب خواهد انجامید.
